nov 2021 Interessante vondsten voor AVG Explosieven Opsporing NL in Rilland

De eerste schep was bijna de grond in gegaan terwijl er nog geen vooronderzoek Opsporing Ontplofbare Oorlogsresten (afgekort: OOO) op tafel lag. Het gebeurde onze opdrachtgever ZonXP in Rilland. Alle werkzaamheden moesten per direct worden opgeschort en AVG Explosieven Opsporing Nederland werd ingeschakeld.

ZonXP is een bedrijf dat voorheen alleen zonnepanelen leverde en installeerde op woningen. Voor ZonXP is dit het eerste project waarbij een grote hoeveelheid zonnepanelen op het land wordt geïnstalleerd om zo een zonnepark te vormen. Het bedrijf was nog niet bekend met de mogelijke aanwezigheid van ontplofbare oorlogsresten en daarom hebben we ze volledig meegenomen in alle processen rondom onze onderzoek werkzaamheden.

Bronnenonderzoek bevestigd vermoedens
In de opstartfase van het vooronderzoek werd al duidelijk dat er veel is gebeurd in en rondom onze onderzoeksgebieden in Rilland. Op de aanwezige luchtfoto’s was te zien dat de Kreekrakdam meer weg had van een gatenkaas, dan van de ooit zo belangrijke verbindingsweg tussen Noord-Brabant en Zeeland.

Onze vermoedens werden bevestigd tijdens het bronnenonderzoek. In mei 1940 lag er nabij de onderzoeksgebieden de Bathstelling: een verdedigingslinie van het Nederlandse 14 Grensbataljon, met twee tirailleurcompagnieën en een ondersteuningscompagnie. De stelling was o.a. voorzien van een tankgracht en geïnundeerd voorterrein (opzettelijk onder water gezet terrein). In de namiddag van 14 mei werd de stelling door Duitse artillerie onder vuur genomen. Diezelfde avond nog werd de stelling opgeruimd en trokken de Duitse troepen verder Zuid-Beveland op.

Rilland opnieuw strijdtoneel
Ten tijde van de bevrijding, in de slag om de Schelde, werd de omgeving van Rilland opnieuw een strijdtoneel. Op 24 oktober 1944 trokken de Canadese troepen over de Kreekrakdam nadat de Duitse verdediging bij Woensdrecht verdreven was. Na hevige artilleriebeschietingen begon de opmars. De aanval werd geopend door het Royal Regiment of Canada. De Duitse verdedigingslinies op de Kreekrakdam werden relatief snel doorbroken, waardoor de infanteristen van het Essex Scottish Regiment met tanks konden volgen. Op 25 oktober 1944 werd Rilland bevrijd.

Opsporingswerkzaamheden gegund aan AVG
Het zal jullie niet verbazen dat op basis van deze gevechten, beschietingen en op de luchtfoto’s waargenomen bombardementen, verschillende delen van de onderzoeksgebieden verdacht zijn verklaard. Een conclusie waarop onze opdrachtgever direct actie ondernam: ook de opsporingswerkzaamheden werden AVG gegund.

1.054 verdachte objecten gevonden met oppervlaktedetectie
Het onderzoeksgebied bestaat uit drie locaties met een totale grootte van 246.073 m². In augustus zijn we begonnen met non-realtime oppervlaktedetectie met de MS-12. Met deze werkmethode kunnen grotere oppervlaktes binnen een kortere tijd onderzocht worden en kan de opgenomen data geïnterpreteerd worden. Op deze manier is het mogelijk om informatie snel aan de opdrachtgever te verstrekken. Na interpretatie van de detectiedata bleken 1.054 objecten verdacht te zijn op mogelijke aanwezigheid van ontplofbare oorlogsresten.

Objecten benaderen en identificeren
Niet veel later is de eerste schep de grond ingegaan om verdachte objecten te kunnen benaderen en te identificeren. Het benaderen van verdachte objecten dient conform de regelgeving te gebeuren door minimaal een senior deskundige OOO en een assistent deskundige OOO.

Vondst 500-ponder
Op één van de vroege ochtenden werd ons explosieven opsporingsteam verrast door de vondst van een bom met een gewicht van 500 lb (UK). Marco van Zwam, senior deskundige bij AVG, nam direct maatregelen door de politie en EODD te informeren en het gebied af te zetten.

Nadat de EODD de tweede identificatie had gedaan, werd de bom afgedekt met een grote hoeveelheid zand en konden de opsporingswerkzaamheden naar de overige verdachte objecten worden voortgezet. De bom zal in overleg met de gemeente, de EODD, de beheerders van de kabels & leidingen in het gebied en Rijkswaterstaat op een later moment gedemonteerd worden. Vervolgens zal de bom worden afgevoerd naar een geschikte vernietigingslocatie, waar het gecontroleerd tot ontploffing wordt gebracht.

Vondsten getuigen van zware gevechten
Tijdens het benaderen van de overige verdachte objecten zijn diverse granaten, granaatscherven, staartstukken en ontstekers aangetroffen. “Door deze vondsten, de verschillende nationaliteiten van de aangetroffen oorlogsresten en de locaties hiervan, werd voor iedereen weer duidelijk hoe zwaar er tijdens WOII gevochten is voor onze vrijheid”, vertelt Jeffry van den Bout, seniordeskundige bij AVG.

Door de complexiteit van de werkzaamheden, het aantreffen van ontplofbare oorlogsresten en de communicatie tussen verschillende partijen is het van belang dat AVG Explosieven Opsporing professioneel en vakkundig te werk gaat. Uiteindelijk worden alle resultaten van de opsporingswerkzaamheden dan ook gedeeld met het vooronderzoeksteam. Theorie en praktijk blijven namelijk altijd twee verschillende uitkomsten geven. Door deze uitkomsten te combineren en door een goede samenwerking tussen het vooronderzoek en het opsporingsteam, wordt ons werk nóg interessanter maar vooral ook beter.